Portal Hipertansiyon

Portal hipertansiyon (PH), karaciğere dalak ve gastrointestinal sistemden gelen kanı taşıyan portal venöz sistemdir. Normal koşullarda bu sistemdeki basınç 5-8 mmHg arasında değişir ve bu değerlerin üzerindeki basınç PH olarak isimlendirilir. Buna karşın portal hipertansiyon hastalığından söz etmek için basıncın genellikle 12 mmHg ve üzerindeki değerlerde sabit bir seyir izlemesi aranmaktadır.

PH’nin nedenleri arasında birçok hastalık yer alır. Ancak bunların içinde en önemlisi karaciğer sirozudur.

Ultasonografik inceleme, PH hastalarında splenomegali, assit, portal venin genişlemesi (<13 mm), splenik venin genişlemesi (<10 mm) ve portal vende kavernöz transformasyonu gösterebilir. Özefagogastroskopi özefagus ve mide varislerinin tanısında en değerli tanı yöntemidir.

Kronik karaciğer hastalığı ve PH’nin bir arada bulunduğu hastalarda özefagus varislerinin görülme sıklığı oldukça yüksektir. Özefagus varisleri, kompanse karaciğer sirozlu hastalarda yüzde 40, dekompanse sirozdaysa yüzde 60 oranında görülür.

Karaciğer yetersizliğinin derecesini saptamak, kronik karaciğer hastalığında prognozun tahmini ve uygun tedavinin seçiminde büyük önem taşır. Bu amaçla bazı skorlama sistemleri ve sınıflamalar önerilmiştir. Bu amaçla en yaygın kullanılan sınıflama Child-Turcotte-Pugh (CTP) sınıflamasıdır (Tablo 2).

Tablo 2: Child-Turcotte-Pugh sınıflaması

Skor

1

2

3

Ensefalopati

Yok

Minimal

Koma

Assit

Yok

Hafif

Orta

Bilirubin (mg/dL)

1 – 2

2,1 – 3

≥3,1

Albumin (g/dL)

≥3,5

2,8 – 3,5

≤2,7

Protrombin zamanı (s)

1 – 4

4,1 – 6

≥6,1

      veya INR

<1,7

1,7 – 2,3

>2,3

Evreler

Child A: 5 – 6;

Child B: 7 – 9

Child C: 10 – 15

Özefagus Varisleri

İlk varis kanamasının önlenmesi (Primer profilaksi)

  • Farmakolojik tedavi: Varis kanamalarının primer profilaksisinde temel ilaç beta-blokerlerdir.
  • Endoskopik tedavi: Endoskopik yolla varislerin ligasyonu veya skleroterapi uygulanabilir

Varis kanamasının tekrarının önlenmesi

  • Bu aşamadaki hastalarda en uygun tedavi yöntemi endoskopik bant ligasyonu veya beta bloker tedavisidir.

Kanayan varislerin tedavisi

  • İlk tedavi: Hastaya ilk yaklaşımda resüsitasyonun genel kuralları uygulanır.
  • Farmakolojik tedavi: Özefagus varis kanamalarında, kanamayı durdurmaya yönelik olarak kullanılan ilaçlar vazopressin (antidiüretik hormon), terlipressin (yan etkileri vazopressine göre daha düşük bir türevi), somatostatin ve oktreotid (somatostatinin uygulama kolaylığı olan türevi) olarak sıralanabilir.
  • Endoskopi tedavi skleroterapi ve bant ligasyonundan oluşur. Endoskopik tedaviyi bu iki yöntemden birini seçerek tek başına uygulayanlar olduğu gibi, her iki yöntemi bir arada uygulayanlar, farmakolojik tedavi veya TİPS (transjügüler intrahepatik portosistemik şant) ile kombine edenler de vardır.
  • Balon tamponad: Nazogastrik tübe benzer bir katater yerleştirilerek özefagus ve midede yer alan balonlar ayrı ayrı şişirilir. En yaygın kullanılan tüpler Sengstaken-Blakemore ve Minnesota tüpleridir.
  • TİPS (transjügüler intrahepatik portosistemik şant): Kanaması diğer yöntemler uygulanmasına rağmen devam eden hastalarda TİPS gerekli olabilir.

Portal hipertansiyonda ileri tedavi yöntemleri

  • Özefageal transeksiyon ve devaskülarizasyon ameliyatları:
  • Porto-sistemik şantlar: TİPS işlemi günümüzde birçok merkezde şant ameliyatlarının yerini almıştır.
  • Karaciğer transplantasyonu: Karaciğer transplantasyonu, olguların çoğunluğu karaciğer sirozu hastası olduğundan hem PH’yi hem de hastalığın altında yatan nedeni ortadan kaldıran önemli bir tedavi seçeneğidir.

Assit

Portal hipertansiyonun komplikasyonlarından olan assitin ilk aşama tedavisi diyette sodyum kısıtlaması ve diüretik kullanımıdır. Bu medikal tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda yüksek hacimli parasentez uygulanabilir.

 

Online Randevu

+(90) 542 770 80 74

Hastalıklar

Facebook